Transformeren kun je leren

Verandering belichamen

Toen ik afgelopen augustus terugkwam na mijn reis in Spanje keek ik met een andere blik om me heen. Er was me veel duidelijk geworden, ik zag meer mogelijkheden, zat vol vertrouwen en voelde me vrij. Toch kreeg ik al snel weer last van oude angsten. Hoe genereer ik een stabiel inkomen als zelfstandig ondernemer? Waar ga ik wonen? Wat is het doel van mijn leven? 

Ik werd er letterlijk ziek van. Dus besloot ik maar ‘gewoon’ mijn intuïtie te volgen, en niet zoveel na te denken. Ik ging door met zwerven; hopte van huis naar huis, kreeg ondertussen meer opdrachten als tekstschrijver en portrettekenaar, deed een workaway in Groningen en begon een achtweekse cursus in Amsterdam met als doel om mijn creatieve vuur verder te ontsteken. 

Hoewel die cursus heel bijzonder was, met een mooie, open groep mensen, merkte ik al snel dat ik daar niet helemaal op mijn plek was. Mijn innerlijke proces had iets anders nodig, en wat dat was wist ik ook meteen. Het was tijd om alleen op reis te gaan. Los van anderen, los van Nederland. 

Want ik wilde gronden in mijn nieuw gevonden levenshouding. Zodat ik er meer op kon gaan vertrouwen en vanuit kon gaan leven. Maar... niet alleen voor mezelf. Ja, ik geef het gewoon toe: ik heb een soort zinvolle intentie gevonden, eentje die eens niet alleen over mijn eigen ontwikkeling gaat, maar over het inspireren en helpen van andere mensen. Verrassing! 

Maar anderen inspireren kan alleen als je zelf een levend voorbeeld bent van dat waar je in gelooft. En dan gaat het niet alleen om het mentaal begrijpen, maar nog meer om het belichamen. Want het lichaam, dat is uiteindelijk waar het allemaal gebeurt. Dat is waarin je angsten en twijfels voelt, inspiratie en vreugde ervaart, sensaties beleeft en waarmee je de wereld bewandelt. 

En dat belichamen, dat kon ik het beste leren door even weg te gaan van de plekken waar ik jarenlang een hele andere manier van denken heb gehad. 

Kaartenhuis

Want ja, manieren van denken, overtuigingen, zijn hardnekkig en meestal onbewust. Je breekt er niet zomaar uit los. Allereerst moet je zien dat je überhaupt op een bepaalde manier denkt, en dat is al een hele opgave. Want zolang je vanuit een bepaald kader naar de wereld kijkt, zie je ook niets anders. 

Het kan daarnaast ook gewoon te confronterend zijn om je manier van denken te bevragen. Want hoe beangstigend is het als je ontdekt dat je je leven baseerde op overtuigingen die misschien helemaal niet zo statisch en ‘waar’ zijn als je dacht? Een directe ontkenning van je realiteit, misschien zelfs je identiteit. 

Verandering ontstaat meestal pas door iets dat je belevingswereld écht opschudt. Een duwtje, een gebeurtenis of crisis die je niet kunt negeren. In de afgelopen jaren kreeg ik een aantal van zulke triggers. Zoals de scheiding van mijn ouders, fysieke instorting tijdens mijn baan en dieptepunten van mijn open relatie. Langzaam maar zeker viel mijn zorgvuldig opgebouwde kaartenhuis van overtuigingen tussen mijn vingers door in elkaar. 

Gelukkig zag ik uiteindelijk wel hoe mijn nieuwe kaartenhuis er in al haar pracht en glorie uit kon zien. Maar zo’n nieuw denkkader ontwikkelen, op een totaal andere manier naar de wereld en jezelf kijken, gaat niet van de een op de andere dag. Dat kost tijd. 

Dus bouwde ik de afgelopen jaren kaart na kaart mijn gloednieuwe kasteel. Op basis van trial and error en veel geduld, maar het begon er mooi uit te zien. Ik begreep steeds beter hoe het in elkaar zat, en kon na een tijdje wijzen naar die kaart linksonder of rechtsboven om het ook aan anderen uit te leggen. 

Maar zo nu en dan bleek er toch weer stiekem een oude, gerafelde kaart tussen te staan. Eentje die veel minder stevig was dan de rest, en bij het minste of geringste zuchtje wind de hele boel deed trillen en schudden. En dan dreigde alles weer in elkaar te storten. Daarom moest ik eerst die oude kaarten nog eens goed bekijken en doorgronden, voordat ik ze de prullenbak in kieperde.

Oefening baart kunst

Mijn soloreis was de kers op de taart van het loslaten van oude overtuigingen, het ontwikkelen van een stevig fundament voor mijn nieuwe levenshouding en het ook echt belichamen. Ik heb veel tijd alleen besteed, in de natuur, in knusse huisjes met huisdieren, en in mijn autootje op lange roadtrips door Frankrijk, Spanje en Portugal. 

Zoals ik had verwacht en gehoopt, kwam ik terecht in situaties die me confronteerden met overblijfselen van mijn vroegere perspectief. Zoals toen ik een tijdlang veel geld moest besteden aan slaapplekken, terwijl ik niet veel in mijn spaarpot had. En met 'niet veel' bedoel ik ook echt niet veel. 

De oude overtuiging, die ik vroeger nooit zo heb herkend maar die in dat moment naar boven kwam, was: 'je moet altijd genoeg geld op je rekening hebben, anders ben je niet meer veilig'. En dus was mijn reactie op de situatie 'paniek!'. Maar mijn nieuwe overtuiging heeft me er langzaam doorheen geholpen. Die is zo ongeveer: 'ik heb altijd al genoeg, en kan meer geld verdienen als ik dat wil'. En dus is mijn gevoel in dat soort momenten nu 'vertrouwen, en actie ondernemen'. 

Eigenlijk was alles wel een mogelijkheid tot oefening. Perspectiefverandering zet namelijk je hele belevingswereld in een ander licht. Mijn interactie met mensen, gedachten over de dingen om me heen, intenties voor het leven, redenen voor wat ik doe… 

Dus ja, ook al zag het er van buitenaf misschien uit alsof ik vooral heerlijk aan het genieten was van zon, zee en strand, ik was ondertussen ook fulltime aan het oefenen. Met veel plezier, dat wel!

Het beste perspectief

En natuurlijk gaat dat oefenen door, ook nu ik weer in Nederland ben. Er komen constant weer onverwachte uitdagingen op m’n pad. Maar ik heb mezelf nu al vaak diep in de ogen aangekeken, en die oude overtuigingen hebben er niet zo’n zin meer in. Ze hebben aan kracht verloren. De nieuwe overtuigingen daarentegen, die hebben energie voor tien! 

Transformatie, dus. Het heeft mij ook niet overgeslagen. Mijn vroegere ‘ik’ was op een bepaalde manier echt een ander mens, en ze heeft zichzelf moeten en willen veranderen. Maar die vroegere ik was niet zwakker. Want ze deed haar best, deed wat ze kon, binnen het perspectief waarin ze leefde. Leerde allerlei lessen, en genoot van het leven op haar manier. En dat heeft schoonheid op zich. 

Ik geloof dan ook niet dat er een ultiem perspectief is, of dat mijn denkwijze nu beter is. Nou ja, mijn leven voelt wel een stuk leuker, vrijer en zinvoller. Maar dat had niet gekund zonder het contrast van mijn tiener- en begin twintigersperspectief. Elke denkwijze, of beter gezegd elke beleving, heeft nut en belang. 

Zo kun je leren van het enthousiasme van een hond, de weerbarstigheid van de boom in je achtertuin, het 'in het moment'-zijn van een kind, doorzettingsvermogen van die vriendin met grote ambities, simpele tevredenheid van je buurman, de ontspanning van je kat... En dat meenemen in je eigen belevingswereld, voor zover dat bij jou past.